Biały cukier i jego zdrowe zamienniki

Biały cukier zdominował nasze kuchnie i jest najpopularniejszym słodzikiem, którego używamy. Uwielbiamy słodkie przekąski i napoje, mimo iż zdajemy sobie sprawę z ich niekorzystnego wpływu na nasz organizm. A tymczasem Naukowcy ze Światowej Organizacji Zdrowia obliczyli, że rocznie Polacy spożywają ponad 40 kilogramów cukru – czyli co najmniej o dwa razy za dużo! William Dufty w książce „Sugar Blues: Zniewoleni przez cukier” twierdzi, że biały cukier uzależnia równie mocno, jak papierosy czy nawet narkotyki!

Faktem jest, że biały cukier dostarcza organizmowi jedynie pustych kalorii i jest bardzo kaloryczny (100 gram to ponad 400 kalorii), a jego nadmiar prowadzi do otyłości, chorób serca i cukrzycy. Niszczy on błonę śluzową jelit, zaburza proces trawienia, zakwasza organizm oraz powoduje rozwój próchnicy. Warto więc przyjrzeć się bliżej naszemu „wrogowi”.

Cukry to nic innego jak węglowodany – czyli organiczne związki chemiczne, które stanowią główne źródło naszej codziennej energii i diety. W przyrodzie spotykamy się z cukrami prostymi (glukoza i fruktoza) i złożonymi, które dzielą się na dwucukry (m.in. laktozę występującą w mleku, sacharozę – główny składnik cukru białego oraz maltozę) oraz wielocukry (m.in. błonnik, skrobia, glikogen, pektyny, dekstryny, i inne).

Jeśli jedyny biały cukier, który spożywamy w ciągu dnia, to mała łyżeczka do osłodzenia porannej kawy – nie mamy się czym martwić, nasz organizm bez problemu poradzi sobie z jego przyswojeniem i wykorzystaniem w należyty sposób, tak by zamienić go w poranny zastrzyk energii. Problem zaczyna się wtedy, gdy w ciągu dnia jemy zbyt dużo słodkich rzeczy. Soki i jogurty owocowe, drożdżówki, batony, kilka – wypitych w ciągu dnia – słodkich kaw i herbat zmieniają postać rzeczy. Nasz organizm zaczyna mieć problemy z efektywnym wykorzystaniem cukru, którego mu dostarczamy. Serwując sobie, kilkanaście razy w ciągu dnia, taki skok insulinowy wytrącamy się z energetycznego balansu, a szybko rozkładająca się sacharoza zamiast dostarczyć nam energii na kilka godzin, zamienia się w tłuszcz i trafia właśnie tam, gdzie najmniej jej potrzebujemy – w boczki, ramiona czy uda.

Najprościej byłoby zrezygnować z produktów, w których dominuje cukier i rozsmakować się w gorzkiej, aromatycznej kawie lub herbacie. Jednak nie zawsze takie radykalne rozwiązanie jest możliwe, ale z pewnością możliwe jest skorzystanie z dostępnych na rynku zamienników białego cukru, które oprócz mniejszej ilości kalorii dostarczą naszemu organizmowi cennych składników odżywczych!

• Ksylitol – najbardziej podobny w smaku i wyglądzie zamiennik cukru. Produkt pochodzenia naturalnego, pozyskiwany z brzozy. Dostarcza organizmowi o 40% mniej kalorii niż biały cukier, działa alkalizująco, wzmacnia odporność, ma właściwości bakteriobójcze i opóźniające proces starzenia.

• Erytrytol – to naturalna, słodka substancja, która występuje w winogronach, kukurydzy, gruszkach czy melonach. Na szeroką skalę wytwarzany jest w wyniku naturalnej fermentacji. Praktycznie nie zawiera kalorii, a jest w 70% tak słodki jak cukier biały. Nie powoduje próchnicy, jest idealny dla osób cierpiących na kandydozę oraz dla cukrzyków ze względu na niski indeks glikemiczny.

• Fruktoza – czyli tzw. „cukier owocowy” – występuje w owocach, sokach i miodzie. Jej kaloryczność jest zbliżona do sacharozy, lecz jest dwa razy od niej słodsza i posiada dużo niższy indeks glikemiczny, a dzięki temu nasz organizm wolniej ją przyswaja. Nie powoduje nadkwasoty żołądka. Z uwagi, że należy do cukrów prostych, jej spożycie nie powinno przekroczyć 10% spożywanej dziennej dawki energii.

• Stewia – pozyskiwana z liści paragwajskiej rośliny. Praktycznie w ogóle nie zawiera kalorii (gdyż nie jest przyswajalna przez organizm) i jest 300 razy słodsza od cukru! Dostarcza witamin z grupy B i C oraz zawiera minerały, takie jak żelazo, selen, chrom, wapń czy magnez. Występuje w formie sypkiej, suszonych liści, gęstego i wysoko stężonego syropu, a także tabletek. To najlepszy zamiennik cukru!

• Inulina – pozyskuje się ją z bulw agawy. Ma słodki smak i pięciokrotnie niższy indeks glikemiczny niż cukier. Jest naturalnym prebiotykiem – łagodzi nietolerancje pokarmowe i utrzymuje korzystną florę bakteryjną w jelitach. Pozwala „oszukać” mózgowy ośrodek odczuwania głodu, gdyż organizm traktuje ją jak pełnowartościowy posiłek, a to dobra wiadomość dla osób na niskokalorycznej diecie. Inulinę można dostać w formie sproszkowanej lub w postaci syropu , który w smaku i konsystencji przypomina miód.

• Miód – naturalny, nieprzetworzony słodzik zaliczający się do tzw. cukrów prostych (składa się głównie z glukozy i fruktozy). Posiada równie dużo kalorii co cukier, ale w przeciwieństwie do niego – dostarcza witaminy (B i C), mikroelemeny (żelazo, fosfor, wapno, magnez) oraz korzystnie wpływa na system immunologiczny człowieka. Działa przeciwzapalnie i bakteriobójczo, zawiera przeciwutleniacze oraz poprawia kondycję skóry.

• Syrop klonowy – produkowany głównie w Ameryce Północnej, ma ciemnobrązową barwę, lepką konsystencję i bardzo słodki smak. Znajdziemy w nim witaminy z grupy B, sole mineralne: fosfor, mangan lub potas, a także kilkadziesiąt przeciwutleniaczy, czym zapewnimy sobie młody wygląd.

• Melasa – to produkt uboczny wytwarzaniu cukru. To gęsty i ciemny syrop, który posiada dwa razy mniej kalorii od białego cukru, a przy okazji jest znacznie słodszy. Zawiera sole mineralne, witaminy z gruby B i aminokwasy. Posiada korzystne mikroelementy potrzebne kobietom w ciąży i osobom z anemią.

Jak widać, miłośnicy słodyczy mają w czym wybierać. Najlepszą opcją jest przetestowanie wszystkich propozycji i wybranie takiej, która spełni nasze wymagania pod względem smaku i dostępności. Przyglądajmy się również etykietkom kupowanych produktów i zachowajmy zdrowy umiar, choćby dotyczył najzdrowszych zamienników białego cukru.

W naszych restauracjach w ramach projektu „Zdrowo z Olimpem!” korzystamy ze zdrowych zamienników cukru – przede wszystkim z miodu. Serdecznie zapraszamy do Restauracji Olimp w Software Park Avia (ul. Życzkowskiego 20, Kraków) na potrawy z tym słodkim, naturalnym zamiennikiem: między innymi na marchewki baby w białym winie lub zapiekane w piecu buraczki w skarmelizowanym miodzie.